Der politische Häftling Mikola Dziadok schrieb von 2010 bis 2015 Essays über das Innenleben der Gefängnisse in der Republik Belarus. Damals saß er aus politischen Gründen ein – die jüngste Repressionswelle unter Diktator Lukashenko brachte ihn erneut hinter Gitter und er wurde Ende 2021 erneut zu fünf Jahren Haft verurteilt. Dziadok beschreibt und analysiert den Gefängnisalltag und wesentliche Elemente des belarusischen Strafvollzugssystems – bis hin zur Selbstverletzung als äußerstem Mittel der Gefangenen, um ihr eigenes Leben, ihre Gesundheit und Würde zu schützen. Das belarusische PEN-Zentrum hatte das Buch 2018 mit dem Franzischka Aljachanowitsch Preis ausgezeichnet, als bestes Buch, das in Haft verfasst wurde. Inzwischen wurde das PEN-Zentrum vom Regime aufgelöst.
Kolory świata równoległego to zbiór wspomnień i esejów białoruskiego więźnia
politycznego Mikoły Dziadoka. Niektóre z nich autor napisał w więzieniu, inne
powstały po jego wyjściu na wolność w latach 2015–2016. Dotyczą one
„kolorowych” momentów więziennej rzeczywistości – komicznych i przerażających,
optymistycznych i mrocznych. Dziadoka aresztowano w 2010 r. pod zarzutem
przeprowadzenia szeregu akcji bezpośrednich. Wyszedł na wolność po pięciu
latach, a w 2020 r. został ponownie zatrzymany za udział w antyrządowych
protestach, i skazany na kolejnych pięć lat kolonii karnej. Jako zdeklarowany
anarchista Dziadok wprowadza do swoich obserwacji refleksje na temat
polityczności wszystkiego, czego doświadczył oraz analizę mechanizmów
kontroli, zarówno w systemie karnym, jak i w całym społeczeństwie. Mikoła
Dziadok (ur. 1988) – aktywista ruchu anarchistycznego w Białorusi. W latach
2010–2015 więzień polityczny. Zwolniony 22 sierpnia 2015 r. dekretem
prezydenta Białorusi. Absolwent szkoły prawniczej przy Białoruskim
Uniwersytecie Państwowym w Mińsku oraz Europejskiego Uniwersytetu
Humanistycznego w Wilnie. Od października 2019 r. stypendysta programu im.
Konstantego Kalinowskiego oraz student Centrum Języka i Kultury Polskiej dla
Polonii i Cudzoziemców przy Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Pracował jako dziennikarz w gazecie „Nowy Czas”. Laureat nagród
dziennikarskch. Prowadził blog Radix na YouTubie oraz Telegramie. Jest autorem
kilku książek. W grudniu 2017 r. otrzymał nagrodę im. Franciszka Alechnowicza
za najlepszy utwór napisany w więzieniu – książkę Kolory świata równoległego.
W listopadzie 2020 r. zatrzymany, torturowany i skazany na pięć lat kolonii
karnej o zaostrzonym rygorze. Uznany ponownie za więźnia politycznego.
Kniha běloruského anarchisty, který byl pět let vězněm Lukašenkova režimu. Kromě reflexe vězeňského pobytu měl autor touto knihou na mysli i vytvoření jakéhosi pomocného manuálu pro potenciální vězně. Mikola Dziadok (nar. 1988) byl v září 2010 zatčen a s řadou dalších anarchistů (například Igorem Oliněvičem, jehož vězeňský deník Jedu do Magadanu jsme vydali v roce 2014) byli obviněni ze žhářského útoku na ruské velvyslanectví, štáb běloruské armády, banku a kasino v Minsku. Odmítl žádat o prezidentskou milost, odseděl si celý trest a navíc půl roku za vzdor vůči vězeňské správě. V současnosti studuje a žije v Litvě a nadále se účastní protestních akcí v Bělorusku.
