Michel Wieviorka Libros

Dva Derridovy příbuzné texty o náboženství a odpuštění umisťují současné myšlení do kontextu doby, charakterizované dvěma hlavními jevy. Prvním je „návrat náboženství“, zahrnující náboženské války, fundamentalismus a střet civilizací, ale také moderní projevy náboženství, jako jsou dalajlámova televizní diplomacie a papežovy cesty. Druhým fenoménem je „globalatinizace“, což je aliance mezi tele-technovědeckým kapitalismem a křesťanstvím jakožto zkušeností smrti boha. Tato dualita zahrnuje víru a tradicionalismus na jedné straně a vědění, sekularizaci a demokracii na straně druhé. Kniha se ptá, zda můžeme odmítat globalatinizaci a zároveň věřit v demokracii jako univerzální model. Jak můžeme myslet univerzalitu, která by nebyla pro druhého formou zla? Je dekonstrukce pokračovatelem Kantova projektu osvícenství? Derrida se snaží uchopit přítomnost jako filosof, religionista a teoretik demokracie, přičemž usiluje o myšlení celkovosti, globálnosti a univerzálnosti, avšak s respektem a odpovědností vůči druhému, předcházející sobě samému.

Un thème est devenu lancinant : notre monde va très mal et trop vite, l'injustice et la violence règnent sans partage. Dans nos sociétés sans avenir et en proie au cynisme, seule compte l'actualité la plus immédiate. Il existe mille et une façons de s'abandonner ainsi au sentiment de la chute, individuelle ou collective, et celui-ci est singulièrement vif en Europe, et tout particulièrement en France, qui voit son État s'affaiblir et se déliter. Mais l'histoire est ce qu'en font les hommes, il n'y a aucune fatalité, ni naturelle, ni surnaturelle ou divine, qui mènerait nécessairement au pire, et rien n'interdit d'y réfléchir. La perte de sens, le déficit de repères, l'incapacité à nous projeter vers le futur seraient certainement moins envahissants si nous étions capables de mettre en avant des visées, des projets susceptibles de mettre en jeu notre sentiment d'appartenance à une même humanité, de porter des valeurs de solidarité, de responsabilité collective, et, osons le mot, de progrès. L'objectif de cet ouvrage est tout entier là.

Michel Wieviorka jest w Polsce dobrze znany jako jeden z bardziej rozpoznawalnych współczesnych francuskich intelektualistów. Od ponad 40 lat jego postać i jego refleksje są w Polsce stale obecne. Dał się poznać jako członek francusko-polskiej ekipy socjologów, która w 1981 roku przeprowadziła badania nad ruchem Solidarność. W ich wyniku powstała książka, przetłumaczona i wydana w wielu krajach, która przyczyniła się do upowszechnienia się międzynarodowej legendy Solidarności jako pokojowego, wolnościowego i demokratycznego ruchu społecznego. Michel Wieviorka jest jednak przede wszystkim uznanym na świecie socjologiem. Był prezesem Międzynarodowego Stowarzyszenia Socjologicznego, zasiadał w Europejskiej Radzie ds. Badań Naukowych, kierował Centrum Badań i Interwencji Socjologicznej w ramach paryskiej uczelni Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales, której był profesorem. Przez ostatnie lata kierował paryską Fundacją Dom Nauk Humanistycznych. Mówi o sobie „Jestem socjologiem zła lub nieszczęścia, rasizmu, antysemityzmu, przemocy, terroryzmu. Gdybym miał więc zdefiniować najsilniejsze aspekty mojej pracy, to byłaby to refleksja nad złem jako przeciwieństwem dobra, gdyż jestem oczywiście po stronie dobra”. Książka Demokracja jako sztuka walki opisuje i analizuje „gorące zjawiska społeczne”, które wywołują silne emocje. Przyświeca jej prosta myśl: w czasach kryzysu późnej nowoczesności, kiedy coraz większą rolę odgrywają przemoc i wszelkiego rodzaju populizmy i nacjonalizmy, głównym powołaniem nauk humanistycznych i społecznych powinna być obrona demokracji. Książka przedstawia historyczną i metodologiczną syntezę dotychczasowych zmagań nauk humanistycznych i społecznych z wyzwaniami, jakie stawiają rozwój demokracji oraz rosnące wpływy jej wrogów i przeciwników. Pragnąc obronić świat demokracji, potrzeba nam odważnej socjologii porównawczej, zdolnej uchwycić wielką złożoność współczesnego świata.