RYSZARD STEMPLOWSKI Libros

Zrzeszenie Studentów Polskich powstało w 1950 roku. Miało, podobnie jak związki zawodowe w państwowym socjalizmie, reprezentować interesy studentów wobec władz i zabiegać o poparcie środowiska akademickiego dla nowego systemu. Jednak ZSP rozwijało się jako platforma studenckiego samorządu i obywatelskiej aktywności młodych inteligentów, przyszłych profesjonalistów. Działalność Zrzeszenia nastawiona była na zaspokajanie potrzeb studentów we wszystkich sferach: od zabiegania o akademiki, stołówki, stypendia, przez sprawy nauki i dydaktyki, do sfery kultury, turystyki i wypoczynku. Od swojego początku działalność ZSP była nadzorowana przez PZPR, a samodzielność ograniczana. Powodowało to stałe napięcia w jej relacjach z władzą. W marcu 1968 roku studenci podnieśli protest przeciwko autorytarnym rządom. ZSP polityczną opozycją nie było, nie organizowało tych protestów, ale trafnie odczytywało i artykułowało nastroje studentów. Nie spełniło oczekiwań władz. Partia doprowadziła więc do zastąpienia społeczno-zawodowego ZSP ideowo-politycznym Socjalistycznym Związkiem Studentów Polskich (SZSP).

Czym jest świat, co go tworzy i jak trafnie opisać jego całokształt? Jakie podmioty w stopniu decydującym nań wpływają? Czy kluczową rolę grają w nim państwa tworzące razem pewien uporządkowany system? Jakim prawom podlegają? Czy ma to przełożenie na opis zależności między nimi i czy słowo światopogląd może mieć jakikolwiek związek z analizą spraw międzynarodowych? Na pytania te trudno znaleźć proste i jednoznaczne odpowiedzi; ich poszukiwanie zaś musi być oparte na gruntownej znajomości licznych koncepcji prawnych i filozoficznych. Książka niniejsza stanowi do poszukiwań takich zachętę i wprowadzenie: powinien sięgnąć po nią każdy świadomy obywatel i uczestnik życia społecznego w zglobalizowanym świecie. Czerpiące z wielorakich źródeł refleksje prof. Ryszarda Stemplowskiego mogą towarzyszyć Czytelnikom postronnym w namyśle nad nieustannie zmieniającym się światem, w którym przyszło nam żyć, zaś tym zajmującym się zawodowo sprawami międzynarodowymi w codziennej pracy i związanych z nią wyzwaniach.

SPIS TREŚCI Wstęp do wydania trzeciego Wstęp do wydania drugiego Wstęp do wydania pierwszego Rozdział I U schyłku lat dwudziestych Rozdział II Przemiany gospodarczo-społeczne w Argentynie a międzynarodowa rywalizacja w latach trzydziestych Wielki Kryzys i jego skutki dla kraju surowcowego – reakcja rządu – układ Roca–Runciman – założenia nowej polityki gospodarczej rządu – przyspieszenie uprzemysłowienia kraju, jego społeczne uwarunkowania – problem określenia wielkości inwestycji obcych – inwestycje zagraniczne a charakter uprzemysłowienia – inwestycje ze Stanów Zjednoczonych – inwestycje brytyjskie – handel ze Stanami Zjednoczonymi – handel z Wielką Brytanią – kapitały niemieckie – handel z Rzeszą – gospodarcze znaczenie Japonii – gospodarcze znaczenie Włoch – rywalizacja handlowa – rywalizacja w skali latynoamerykańskiej – znaczenie Wielkiej Brytanii – kapitał zagraniczny i rywalizacja w handlu a struktura społeczna. Rozdział III Penetracja niemiecka w Argentynie (1931/1933 – 1937/1938) Etapy politycznej ofensywy nazistowskiej – działalność nazistowska w środowiskach niemieckojęzycznych – oświata – stowarzyszenia – akcje masowe – prasa – niemieccy antyfaszyści – NSDAP – nazizm a nacjonalizm niemiecki – faszyzm włoski – oddziaływanie nazistowskie na ogół mieszkańców – migranci ukraińscy – niemiecka propaganda radiowa i agencje prasowe – pozycje Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych – instruktorzy niemieccy w argentyńskich siłach zbrojnych – postawa rządu argentyńskiego – ekspansja nazistowska w Ameryce a cele niemieckiej polityki zagranicznej – działania wywiadów wielkich mocarstw. Rozdział IV Argentyński nacjonalizm lat trzydziestych a faszyzm i imperializm Polityczno- instytucjonalne przesłanki recepcji faszyzmu/nazizmu – system parlamentarny w Argentynie – przemiany w układzie sił klasowych a państwo – pueblos originarios – funkcja partii politycznych – nacjonalizm argentyński a faszyzm/nazizm – nurt skrajny w nacjonalizmie – idea korporacyjna – znaczenie katolicyzmu – dziedzictwo hiszpańskie – Ariel – nacjonalizm konserwatywny – znaczenie italo-iberyjskich wzorców autorytarnych i faszystowskich – centrowe tendencje w nacjonalizmie (antybrytyjskość) – FORJA – nacjonalizm obronny. Rozdział V Polityka zagraniczna rządu Justo (luty 1932 – luty 1938) Stosunek do Wielkiej Brytanii – polityka amerykańska – mediacja w konflikcie o Chaco – pozycja Argentyny w Ameryce – stosunek do USA – Liga Narodów – stosunki z Brazylią – postawa wobec Włoch – panamerykanizm a polityka Argentyny – polityka wobec sąsiadów i jej implikacje międzynarodowe – nacjonalizm a polityka zagraniczna – obca penetracja wywiadowcza. Rozdział VI Polityka rządu Ortiza (1938–1939) Narastanie sprzeczności między wielkimi mocarstwami – polityka brytyjska – posunięcia antynazistowskie w Brazylii – krytycyzm wobec ekspansji nazistowskiej w Argentynie – antynazistowskie posunięcia rządu argentyńskiego – reakcja urzędowego Berlina – dalsze posunięcia Ortiza – stanowiska Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii wobec ekspansji nazistowskiej – stanowisko argentyńskie wobec panamerykanizmu w nowej sytuacji międzynarodowej – afera patagońska – reakcje na wydarzenia w Europie – nowe ograniczenia antynazistowskie – defensywa niemiecka w Ameryce Łacińskiej – dwutorowość niemieckich działań – aktywność wywiadowcza mocarstw. Rozdział VII Polityka argentyńska w dobie agresji niemieckiej (wrzesień 1939 – listopad 1941) Neutralność Ameryki i neutralność Argentyny – pierwsze reakcje w społeczeństwie argentyńskim – nowa forma działalności niemieckiej – stanowisko rządu wobec Niemiec i zasad neutralności, stanowisko opozycji – niemiecka propaganda – Anglicy argentyńscy – konferencja hawańska – wpływ wojny na handel międzynarodowy – argentyńskie dążenia do rozwoju handlu południowoamerykańskiego – reperkusje agresji niemieckiej na ZSRR – krytyka neutralizmu przez opozycję parlamentarną – konsultacje wojskowe w Ameryce – Argentyna a potencjały wojskowe w Ameryce Południowej – Brazylia i Chile – wiadomości o wywiadowczej aktywności wielkich mocarstw – wewnątrzkrajowe uwarunkowania neutralizmu – stosunki z Wielką Brytanią, ich ocena w Foreign Office. Rozdział VIII Neutralizm argentyński (grudzień 1941 – maj 1943) USA w stanie wojny – stanowisko rządu argentyńskiego – narada w Rio de Janeiro – stanowiska Argentyny i Chile – reorientacja w handlu zagranicznym Argentyny – materiały strategiczne – Znaczenie USA, aspekt polityczno-wojskowy – argentyńskie próby nabycia uzbrojenia w Niemczech – pożytki neutralizmu argentyńskiego dla Niemiec – nacisk Stanów Zjednoczonych – stosunek Wielkiej Brytanii do neutralizmu argentyńskiego – rozbieżność stanowisk Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii – znaczenie Hiszpanii – handel południowoamerykański – prosperity – społeczne postawy wobec neutralizmu – wiadomości o wywiadowczej aktywności wielkich mocarstw – postawy Polaków i Argentyńczyków polskiego pochodzenia – postawy Anglików, Szkotów, Walijczyków, Irlandczyków – postawy Rusinów i Ukraińców – nacjonalizm a neutralność – rewizjonizm historyczny w Argentynie. Rozdział IX Polityka rządu wojskowego a przemiany w stosunkach międzynarodowych Wojskowy zamach stanu 4 czerwca, pierwsze decyzje junty – neutralizm wojskowych i zabiegi o broń w Stanach Zjednoczonych – reakcja rządu Stanów Zjednoczonych – rozbieżności między Waszyngtonem a Londynem – stanowisko rządu wojskowego – wiadomości o obcej aktywności wywiadowczej – wojskowy zamach stanu w Boliwii a waszyngtońska kampania antyargentyńska – stanowisko brytyjskie – zerwanie stosunków dyplomatycznych z Japonią i Niemcami przez rząd Ramíreza – walka o władzę – odsunięcie Ramíreza – polityka rządu USA wobec rządu Farrela-Peróna – reakcja brytyjska – więcej o działaniach wywiadowczych – niezwykła działalność ambasadora USA Bradena a wyniki służb specjalnych USA i WB – zbliżenie pojałtańskie pomiędzy Argentyną a USA – przystąpienie Argentyny do wojny przeciwko Japonii i Niemcom – termin „faszyzm” w działaniach rządu USA wobec rządów wojskowych – związek z genezą peronizmu – stanowisko Wielkiej Brytanii. – Perón wybrany prezydentem. Aneks do rozdziału IX Rozważania finalne Bibliografia Indeks nazwisk

Lektura uzupełniająca. Notes analityka polityki

Ryszard Stemplowski - prawnik (UWr) i historyk (IH PAN). Szef Kancelarii Sejmu (1990-1993). Ambasador w Londynie (1994-1999). Dyrektor - organizator PISM (1999-2004). Profesor nauk humanistycznych. Wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim i w Akademii Ignatianum.

Kancelaria Sejmu (urząd obsługi Sejmu) wykonuje wszystko to, co nie jest zastrzeżone dla posłów, lecz musi być zrobione w zakresie organizacyjnym, prawnym, eksperckim, informacyjnym, finansowym i technicznym, żeby Sejm mógł funkcjonować. Autor tej książki był szefem Kancelarii Sejmu od1 czerwca 1990 r. do15 grudnia 1993 r. Podlegał Prezydium Sejmu i Marszałkowi Sejmu. Był zwierzchnikiem wszystkich pracowników Kancelarii (ok. 1100 osób). Zarządzał majątkiem (rozbudowywana infrastruktura sejmowo-senacka) oraz projektował i wykonywał budżet Kancelarii Sejmu ( tzn. budżet Sejmu z Kancelarią). Rozpoczął i prowadził ustrojowo-transformacyjną reformę Kancelarii. Witając członków Prezydium Sejmu i Konwentu Seniorów I kadencji demokratycznie wybranego Sejmu (1991) marszałek przypomniał, że zgodnie z regulaminem w posiedzeniach tych organów uczestniczy z głosem doradczym szef Kancelarii, a ponadto udział szefa Kancelarii w czynnościach marszałka i Prezydium jest wskazany jako ich powiernika i pewnego rodzaju notariusza ich działań.

Przedmiotem oceny jest zbiór siedmiu opracowań pióra: - Ryszarda Stemplowskiego (wstęp i zakończenie), - Marka Kornata (lata 1918-1939), - Wojciecha Materskiego (1939-1945), - Piotra Długołęckiego (1945-1989), - Andrzeja Friszke (1989-2015), - Artura Nowaka-Fara (2015-2023). Wszyscy autorzy są profesjonalnymi historykami, cenionymi badaczami - autorami wielu prac naukowych. Prezentują w tym tomie w sposób skrótowy wyniki swoich dotychczasowych studiów. Przedstawione teksty są pierwszym podejściem zawodowych historyków do całościowej syntezy ponadstuletniej historii polityki zagranicznej Państwa Polskiego po uzyskaniu niepodległości - po 123 latach od momentu jej utraty w wyniku zaborów. (...) Polska - jako państwo - była wystawiona w ostatnim stuleciu na wyzwania, którym nie byłoby w stanie podołać żadne państwo europejskie. Mam na myśli szczególnie lata 1918-1939. (...) Wyzwania były ponad siły jednego państwa, ale odpowiedzialność elit politycznych i poszczególnych przywódców powinna być przedmiotem rzetelnej oceny. z recenzji wydawniczej prof. Adama Daniela Rotfelda

Ryszard Stemplowski - prawnik (UWr) i historyk (IH PAN). Szef Kancelarii Sejmu (1990-1993). Ambasador w Londynie (1994-1999). Dyrektor - organizator PISM (1999-2004). Profesor nauk humanistycznych. Wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim i w Akademii Ignatianum. SPIS TREŚCI Od redaktorów (7) Dziennik (9) Aneksy (375) Aneks nr 1 Lista odznaczonych za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1995 r. (377) Aneks nr 2 Raport polityczny za rok 1995 (Ambasada RP w Londynie) (384) Wykaz skrótów (419) Indeks rzeczowy (427) Indeks osobowy (435) Fotografie (473)

Światosystem jest koncepcją mającą ułatwić pełniejsze pojmowanie świata faktów w zakresie gospodarności, kulturowości i polityczności w świecie państw, ze szczególnym uwzględnieniem rodzaju i poziomu ich rozwoju; pojmowanie faktów, które można wyrazić w zdaniach mających sens i te fakty poniekąd określających. Analiza polityczna wykorzystuje ukazane powyżej podejścia poczynając od świadomości analityka z jego wartościami, przez normy etyczne i prawne, na filozofii politycznej kończąc, ale odnosi się do celów-interesów, zwłaszcza państwowych, a ostatecznie do konfliktu społecznego. Publikuję tę kolejną, bardziej zaawansowaną i w zamierzeniu przedostatnią wersję moich rozważań o światosystemie z myślą o magistrantkach i magistrantach, doktorantkach i doktorantach oraz uczonych na wydziałach filozofii, prawa, socjologii, nauk o polityce i w dyscyplinach pokrewnych, jak również z myślą o analityczkach i analitykach w kancelariach Sejmu, Senatu, prezesa Rady Ministrów, w ministerstwach i sadach, nawet o radczyniach i radcach prawnych w ich kancelariach z międzynarodową klientelą. Liczę na krytyczne opinie takich Czytelniczek i Czytelników. W ten sposób poprą rozwój dalszych badań.

Światosystem jest koncepcją mającą ułatwić pełniejsze pojmowanie świata faktów w zakresie gospodarności, kulturowości i polityczności w świecie państw, ze szczególnym uwzględnieniem rodzaju i poziomu ich rozwoju; pojmowanie faktów, które można wyrazić w zdaniach mających sens i te fakty poniekąd określających. Analiza polityczna wykorzystuje ukazane powyżej podejścia poczynając od świadomości analityka z jego wartościami, przez normy etyczne i prawne, na filozofii politycznej kończąc, ale odnosi się do celów-interesów, zwłaszcza państwowych, a ostatecznie do konfliktu społecznego. Tom II monografii pt. Światosystem w analityce politycznej z odniesieniami do teorii politycznej, filozofii i sztucznej inteligencji stanowi obszerny i niezwykle cenny dodatek do rozważań zawartych w tomie I. Przynosi kompleks danych i informacji dotyczących wielu aspektów współczesnego życia międzynarodowego oraz prezentuje zręby autorskiej koncepcji rozwoju integralnego, która została tu po raz pierwszy wyłożona w języku polskim. Dzięki zestawowi wskazówek dla analityków oraz przejrzystym wizualizacjom rozmaitych danych jest także przydatnym, podręcznym kompendium wiedzy dla osób zajmujących się tą tematyką zawodowo, względnie dla studentów rozpoczynających swą karierę w branży. Postronny czytelnik otrzymuje zaś pakiet niezbędnych informacji o współczesnym świecie. Jak je zinterpretuje? To już zależy od jego własnego światopoglądu.