CVIJETIĆ DARKO Libros

Z języka chorwackiego przełożył Miłosz Waligórski Śnieg robił wszystko żeby nie spaść to opowieść o pokoleniowym bólu, wojennym znamieniu, które nigdy niezagojone, domaga się głosu. Narracja przywodzi na myśl zapis reporterskich obserwacji bacznych na detale, przez które przeziera delikatny, wyczulony na kruchą konstrukcję człowieka język. Darko Cvijetić sięga po absurd, by zbliżyć się do zła, odsłonić je, opowiedzieć i rozliczyć. Powracają w tomie echa upiorów, mroczny miejski folklor pełen jest złych domów i ciężkiej, zmęczonej ziemi. Malewicz spoczywa w bezimiennym grobie, anioł o oczach syryjskiego uchodźcy zerka na cerkiewną Matkę Boską – poeta zwraca naszą uwagę na wartość pamięci, która przemawia do nas przez sztukę, architekturę, religię, a nade wszystko – odwagę pojedynczego człowieka. Darko Cvijetić (ur. 1968) – bośniacko-hercegowiński poeta, prozaik, reżyser, aktor i dramaturg. Syn Chorwatki i Serba. Wydał tomy poetyckie: Noćni Gorbačov (1990, Nocny Gorbaczow), Himenica (1996, Hymenik), Manifest Mlade Bosne (2000, Manifest Młodej Bośni), Passport for Sforland (2004), Masovne razglednice iz Bosne (2012, Masowe pocztówki z Bośni), Konopci s otiskom vrata (2013, Sznury ze śladami szyi), Mali ekshumatorski eseji (2015, Małe eseje ekshumacyjne), Emotikoni u Viberu (2016, Emotikony na Viberze), Paraolimpijske himne (2017, Hymny paraolimpijskie), Ježene kožice (2017, Gęsia skórka), Snijeg je dobro pazio da ne padne (2019, Śnieg robił wszystko żeby nie spaść). Opublikował powieści Schindlerov lift (2019, Winda Schindlera) i Što na podu spavaš (2020, Dlaczego śpisz na podłodze) oraz zbiór opowiadań Noćna straža (2021, Nocna straż). Jego wiersze tłumaczono na liczne języki. Jako aktor wystąpił m.in. w Zbrodni i karze (reż. Gradimir Gojer, 2007); Grobowcu dla Borysa Dawidowicza (reż. Gradimir Gojer, 2009); Czekając na Godota (reż. Radenko Bilbija Clow, 2004); Końcówce (reż. Dragoljub Mutić, 1990). Reżyseruje sztuki i tworzy autorskie projekty teatralne. Jest członkiem Pen Clubu Bośni i Hercegowiny i Stowarzyszenia Pisarzy Bośni i Hercegowiny. Pracuje jako reżyser i dramaturg w Teatrze Prijedor w Republice Serbskiej.

32 erzählerische Fragmente bilden eine Struktur, in denen die zwei Hochhäuser vielmehr als Romanfiguren denn als reine Handlungsorte fungieren. Eine Miniatur, welche die nicht erzählte bosnische Tragödie und das Verschwinden einer Epoche wiedergibt. „Schindlers Lift“ ist das erste prosaisches Werk (2018), des in Prijedor/Bosnien-Herzegowina lebenden Theatermachers und Dichters Darko Cvijetić. Der in bosnischer Sprache verfasste Originaltext wurde von dem bildenden Künstler und Schriftsteller Adnan Softić ins Deutsche übersetzt und erscheint im Frühjahr 2020.

Tom Gęsia skóra chwyta za gardło. Mocna, brutalna, a zarazem nieoczywista metaforyka tych wierszy sprawia, że trafiają one jak kula snajpera prosto w czaszkę. I w serce. Czasami są jak odbezpieczony granat, który autor podaje czytelnikom do rąk. Cvijetić pisze o wojnie w byłej Jugosławii i towarzyszących jej bestialskich zbrodniach sucho, rzeczowo, bez emocji. Przypomina reportera wojennego, który w poetyckich kadrach utrwala dramaty konkretnych osób. To nie jest opowieść o zwaśnionych narodach, zagładzie wiosek, okupacji miast. To są ujęcia konkretnych twarzy, pojedynczych śmierci, za którymi nie stoi ideologia, lecz czysta chęć zabijania z całą jej demoniczną banalnością. Dzięki temu poezja ta – choć zainspirowana autentycznymi wydarzeniami – zyskuje status dzieła uniwersalnego, które pozwala ścieśnić tragedię i ból w metaforze, a tę odpalić w chwilach, gdy zapominamy, jakim szczęściem jest wolność i pokój.