Cecylia Kuta Libros

Ruch społeczny Solidarność, który stanął przeciw władzy komunistycznej w latach osiemdziesiątych, nie ograniczał się do pracowniczego związku NSZZ Solidarność. Współtworzyły go inne grupy społeczne, w tym również środowiska rolnicze. Walka o rejestrację NSZZ Rolników Indywidualnych Solidarności, do której ostatecznie doszło w maju 1981 r., stanowiła jedno z głównych pól konfliktu z władzą po Sierpniu '80. Wprowadzenie stanu wojennego zmusiło do zejścia do podziemia również działaczy wiejskich. Powstał wówczas Ogólnopolski Komitet Oporu Rolników (OKOR). Głównym jego celem było zaangażowanie mieszkańców wsi w walkę o zniesienie stanu wojennego i powrót do porozumień sierpniowych. Chociaż rezultaty niektórych akcji podejmowanych przez OKOR były ograniczone, to stwarzały możliwość alternatywnej działalności i przyczyniały się do tego, że inne, działające jawnie organizacje wiejskie musiały wykazać więcej starań o uwiarygodnienie się wśród rolników. Mimo znacznego dorobku i ważnego miejsca na mapie opozycji lat osiemdziesiątych XX w. działalność OKOR pozostaje w cieniu innych organizacji, jego historia nie jest powszechnie znana. Zebranie i upowszechnienie dotychczasowego stanu wiedzy na temat tej najważniejszej konspiracyjnej organizacji środowisk rolniczych stanowi główny cel publikacji. Jest ona wyrazem szacunku i wdzięczności dla wszystkich, którzy organizowali i współtworzyli opór rolniczy wobec reżimu stanu wojennego oraz tych, którzy w jakikolwiek sposób w nim współuczestniczyli.

Księga poświęcona Zofii i Zbigniewowi Romaszewskim, którzy mieli odwagę upominania się o prawa krzywdzonych przez reżim komunistyczny. Zmieniały się nazwy struktur, na których czele prowadzili swoją działalność, zwiększał się krąg osób objętych pomocą. Istota pozostawała bez zmian prawda i godność osoby ludzkiej.

W książce opisano funkcjonowanie niezależnego krakowskiego ruchu wydawniczego w latach 19761990. Ujęcie tematu różni się nieco od analiz drugiego obiegu prezentowanych w publikacjach ukazujących się w ostatnich latach. W opracowaniu starano się bowiem nie tylko ukazać lokalną specyfikę drugiego obiegu, ale również przedstawić skalę całego zjawiska, a także stopień infiltracji podziemia wydawniczego przez tajne służby. W pracy skupiono się na drukach ciągłych oraz drukach zwartych wydawanych poza cenzurą, ukazujących się w Krakowie od drugiej połowy 1976 do 31 sierpnia 1990 r., publikowanych zarówno przez struktury opozycyjne, jak i grupy z nimi niezwiązane. Ze względu na specyfikę opisywanego zagadnienia niemożliwa okazała się w pełni symetryczna analiza typów publikacji drugoobiegowych prezentowana w kolejnych rozdziałach. Dlatego też dla uporządkowania tematyki przyjęto układ problemowo-chronologiczny, co przy bogactwie analizowanej problematyki pozwoliło podzielić tekst na cztery części, te z kolei na dwanaście rozdziałów i kilkadziesiąt podrozdziałów. Scharakteryzowano najważniejsze pisma i wydawnictwa, opisano techniki druku i sposoby kolportażu, dużo uwagi poświęcono działaniom aparatu represji, który zwalczał niezależny i podziemny krakowski ruch wydawniczy. Zamieszczone w książce tabele i wykresy syntetycznie podsumowują ustalenia badawcze.