Do rąk czytelników oddajemy pracę poświęconą obecności Polaków na terenie guberni połtawskiej przed wybuchem I wojny światowej. Guberni, która przeszło sto lat temu wchodziła w skład Imperium Rosyjskiego. Ukazane zostały różne formy aktywności przedstawicieli żywiołu polskiego na terytorium, gdzie w XIX stuleciu nie występowała rdzenna ludność polska, a interesująca nas społeczność ukształtowała się tutaj w wyniku procesów migracyjnych.
Informacje o rosyjskiej administracji specjalnej w Królestwie Polskim pojawiają się rzadko na kartach polskich opracowań naukowych. Zazwyczaj zagadnienia te są ujęte w sposób ogólnikowy lub przyczynkarski. Brak więc nie tylko opracowań monograficznych, ale i analitycznych prac drobniejszych. Co więcej, nawet podręczniki akademickie pomijają milczeniem struktury administracji specjalnej, skupiając się jedynie na administracji ogólnej. Tymczasem nie do końca taki stan rzeczy tłumaczy zachowanie materiałów archiwalnych. W związku z tym celem tego projektu jest stworzenie podwalin animujących badania owej problematyki.
Rozprawa jest efektem wieloletnich poszukiwań i żmudnej pracy wykonanej w archiwach i bibliotekach polskich oraz zagranicznych. Autor wkroczył praktycznie na teren dziewiczy, bo o ile dysponujemy już od kilku lat badaniami nad strażą graniczną w Polsce w okresie międzywojennym, to temat straży granicznej w okresie zaborów właściwie nie jest obecny w naszej historiografii. Należy zatem podkreślić pewną pionierskość badań dr. K. Latawca, który już wcześniej podjął interesujące prace cząstkowe, [...] a teraz przedstawił spójną monografię. Fragment recenzji dr. hab. Edwarda Czapiewskiego
Zgromadzone materiały mogą zostać wykorzystane do analiz i określenia cech charakterystycznych systemu, pomóc w rejestracji i opisie poszczególnych elementów obiegu akt, wyodrębnić i opisać terminologię stosowaną w tym systemie, pozwolić wskazać na cechy charakterystyczne formowania akt w tych kancelariach, roli urzędników kancelaryjnych w obiegu dokumentacji i formowania akt w czasie ćwiczeń z historii kancelarii oraz jako źródła w pracach historiograficznych.