Następujące po sobie pokolenia mnichów i mniszek nadal dostrzegają w niej
urzekający i zawsze aktualny sposób życia, realizację chrześcijańskiego ideału
naśladowania Chrystusa przez postępowanie pełne umiaru, zaproponowane przez
Mistrza odznaczającego się umiłowaniem Boga nade wszystko i głęboką,
nadprzyrodzoną mądrością. Mistrzowie życia duchowego, zarówno znani z imienia,
jak i anonimowi, pozostawili wiele reguł, ale żadna z nich nie zdobyła takiej
popularności ani nie odegrała takiej roli jako żywa norma dla żywych ludzi.
Reguła benedyktyńska „wyrasta” z doświadczenia wielkiego człowieka, który
głęboko przeżył treść Ewangelii i pragnął podzielić się swym doświadczeniem z
innymi, aby także oni osobiście zetknęli się z Chrystusem we wspólnocie
zakonnej.
Klasyczny, średniowieczny (XIV w.), staroangielski tekst mistyczny anonimowego
autora wraz z dodatkami (listy: o modlitwie, o rozeznawaniu duchów, o
kierownictwie duchowym). Tłumaczenie, mimo tego, że było dokonane z
tłumaczenia francuskiego, posiada tę niezastąpioną wartość, że o. Piotr sam
był człowiekiem doświadczonym w głębokiej modlitwie wewnętrznej.
Sentencje mnichów to pouczające mądrości ubrane w krótkie opowieści z życia
religijnych mędrców. Przypowieści pełne są refleksji i przemyśleń, czasem
praktycznych porad, które pokazują zagadnienia „miłości” i „przyjaźni” w
świetle doświadczenia mnichów. Słowo, zapomniane trochę jako narzędzie pomocy,
w prezentowanych przypowieściach staje się wsparciem dla ludzi szukających
porady, rozwiązania problemu, czy wskazania drogi postępowania w konkretnej
sytuacji. Zebrane przypowieści to zbiór mądrości mnichów i pustelników – ich
asceza, odrzucenie dóbr życia codziennego, ubogaciło ich życie duchowe, z
którego, jak widać, możemy korzystać do dzisiaj.
Grzegorz z Tours (właściwie Georgius Florentius Gregorius) urodził się w 538
r. w okolicach Clermont, był biskupem Tours od roku 573 aż do śmierci w 594 r.
Pochodził ze znamienitej gallorzymskiej rodziny senatorskiej. Napisał kilka
dzieł hagiograficznych oraz jeden traktat astronomiczny przeznaczony dla
mnichów, aby w nocy mogli ustalić właściwy czas modlitw. Jednak jego głównym
osiągnięciem pisarskim są Historie. Dzieło to było pomyślane przez Grzegorza
jako zbiór opowiastek, których głównym motywem jest danie przykładu i
pouczenie moralne w obliczu zbliżającego się, zdaniem autora, końca Świata
oraz wyłożenie sensu dziejów widzianych oczyma chrześcijańskiego biskupa z
przełomu antyku i wczesnego średniowiecza. Następne pokolenie nadało Historiom
tytuł Historia Franków, pod którym to powszechnie znane jest do dzisiaj.
Bogate opisy ówczesnego życia politycznego, charakterystyka poszczególnych
postaci, mnogość wprowadzanych wątków oraz temperament narratorski Grzegorza
złożyły się na dzieło, które – czytane nawet wbrew intencjom biskupa Tours –
stanowi pasjonującą lekturę. Nasza wiedza o wczesnych dziejach państwa Franków
w dużym stopniu oparta jest na analizie Historii Grzegorza.
Książka zawiera fragmenty powiedzeń, sentencji, refleksji oraz fotografie Ojca
Leona Knabita OSB z różnych okresów jego życia. Dobry humor pozwala mu zawsze
zachować otwartość i świeżość spojrzenia na aktualne problemy człowieka.
Wypytywałem więc najstarszych i najbardziej oświeconych spośród ojców pustyni,
który dowiedzieli się ze słyszenia o wielkim Eutymiuszu, a żyli i walczyli
wspólnie ze najświętszym Sabą. To wszystko, czego mogłem się dowiedzieć i
zebrać od każdego z nich, nie tylko o cudach, jakie zdziałał wielki Eutymiusz,
lecz także o życiu i postępowaniu świętego Saby, zapisywałem nie po kolei na
różnych kartkach w pomieszanych opowiadaniach. Wówczas za wiedzą i radą
wspaniałego Jana, biskupa i hezychasty, opuściłem cenobium i zamieszkałem w
Nowej Laurze, mając ze sobą karty, na których spisałem dzieje Eutymiusza i
Saby. Nakłoniony przez Waszą Świątobliwość, który usłyszałeś o wspomnianych
kartach, by odpowiednio ułożyć zawarte na nich treści, używając prawidłowego
stylu i konstrukcji, a następnie przesłać ci je, pozostałem przez około dwa
lata w odosobnieniu w tejże Nowej Laurze nie przestając rozmyślać nad kartami.
Nie byłem w stanie zacząć układania, jako że brakowało mi wprawy (...), kiedy
z powodu braku wprawy w słowach i sposobie opowiadania rozważałem już
porzucenie tych kart, choć modliłem się i prosiłem gorąco. Pewnego dnia
bowiem, gdy jak zwykle siedziałem na swoim miejscu i trzymałem w ręku te
karty, o drugiej godzinie dnia owładnął mną sen i zjawili się przede mną
święci ojcowie Eutymiusz i Saba w swych zwykłych, czcigodnych szatach. I
usłyszałem jak święty Saba mówi do wielkiego Eutymiusza: „Oto Cyryl ma w ręku
twoje karty i okazuje żarliwą chęć, a chociaż trudzi się, by to zrobić, nie
może zacząć dzieła”. Wielki Eutymiusz odpowiedział mu: „Jak bowiem mógłby
pisać o nas, jeśli nie otrzymał łaski stosownej mowy, gdy otwiera usta?”
Święty Saba rzekł do niego: „Daj mu tę łaskę, ojcze”. Wielki Eutymiusz skinął
głową i z zanadrza wyciągnął srebrne naczynie i sondę, nabrał trzy razy z
naczynia i dał na moje usta. (...) Gdy obudziłem się z tej niewypowiedzianej
słodyczy, mając ową przyjemną woń i słodycz w ustach i na wargach, zacząłem
natychmiast pisać wstęp tego dzieła. W ten sposób, dzięki tak wielkiej łasce,
opowiedziałem szczegółowo o wielkim Eutymiuszu, spiesząc się, podtrzymywany
przez taką łaskę, by wypełnić obietnicę i opowiedzieć w drugim dziele o życiu
i postępowaniu Saby – mieszkańca nieba. fragment tekstu
