Joanna Żelazko Libros

W ostatnich latach w Polsce coraz intensywniejpodejmowane są projekty naukowe, których celem stają się poszukiwania i badaniaśladów represji nazistowskich i komunistycznych. Ich wspólną cechą jest wielopoziomowa współpraca badaczy terenowych z prokuratorami i historykami z Instytutu Pamięci Narodowej.Książka, będąca swoistym zapisem tego spotkania,podzielona jest na trzy części.W pierwszej przeważają artykuły dotyczące badań archeologicznych w zakresie zbrodni popełnionych w latach 1939–1945.Część druga zdominowana jest przez teksty autorstwa historyków i skoncentrowana na represjach komunistycznych po II wojnie światowej.Uzupełnieniem badań archeologiczno- historycznych są artykuły z interdyscyplinarnej części trzeciej, pokazującej wcześniej omawiane zagadnienia z perspektywy innych nauk, takich jak genetyka i antropologia kulturowa.

Monografia prezentuje funkcjonowanie i orzecznictwo Wojskowego Sądu Rejonowego w Łodzi jako istotnego segmentu aparatu represji.W oparciu o wybrane przykłady omówione zostały w niej losy żołnierzy konspiracji antykomunistycznej w Łódzkiem i ocenione straty, jakie ponieśli na skutek wyroków wydanych przez łódzki WSR.Ponadto ukazuje drogę skazańca od chwili aresztowania do śmierci w majestacie prawa lub warunki odbywania kary, jeśli uratował życie.

Rok 1945 był bez wątpienia szczególny dla wszystkich Polaków, bez względu na ich poglądy polityczne.Dla jednych oznaczał zdobycie władzy, dla innych kolejną okupację kraju, a dla pozostałych nadzieję na spokojniejszą niż dotychczas egzystencję i względną stabilizację.Choć schemat przejmowania władzy przez komunistów był w całym kraju podobny, opracowany w porozumieniu z Józefem Stalinem i realizowany we współpracy z sowieckim NKWD i Armią Czerwoną, to jednak każdy region Polski – również Łódź – miał w tym względzie swoją specyfikę.Książka ukazuje tworzenie struktur nowej władzy, związaną z tym walkę polityczną i zbrojną oraz odradzanie się życia społecznego i kulturalnego w regionie łódzkim w 1945 r. Stanowi zbiór referatów zaprezentowanych podczas konferencji naukowych w grudniu 2007 r. oraz czerwcu 2008 r., uzupełnionych materiałem ikonograficznym.