Teterycz-Puzio Agnieszka Libros

Celem pracy jest ukazanie postaci księżnej sieradzkiej, a następnie krakowsko- sandomierskiej Gryfiny, pochodzącej po kądzieli z węgierskiego rodu Arpadów, wnuczki Beli IV, zaś po mieczu wywodzącej się z rodu księcia ruskiego Rościsława Michajłowicza. Siostrą Gryfiny była Kunegunda, królowa Czech, żona władcy czeskiego Przemysła Ottokara II. Dwie ciotki Gryfiny, Kinga (Kunegunda) i Jolenta Helena, podobnie jak ona trafiły na dwory piastowskie, pierwsza jako żona Bolesława Wstydliwego, druga wyszła za mąż za Bolesława Pobożnego. Jej siostrzenica, Kunegunda, została księżną mazowiecką, jako żona Bolesława II. Gryfina była kobietą ambitną. Wprawdzie jej małżeństwo trudno określić słowami szczęśliwe i udane, ale mogła mieć wpływ na postępowanie swojego męża, być może dzięki jej uporowi został on księciem krakowskim po śmierci Bolesława Wstydliwego. Wspierała go w trudnych momentach jego rządów w Krakowie (bunt możnych, najazd mongolski). Warto też pamiętać o roli, jaką odegrała po śmierci męża, kiedy rozpoczęły się walki o tron krakowski. Księżna otwarcie wsparła swego siostrzeńca Wacława II w dążeniu do opanowania Krakowa. W zamian zyskała jego wsparcie jako „pani sądecka”. Pod jej opieką znalazła się też przyszła żona Wacława II, a córka króla polskiego Przemysła II – Ryksa Elżbieta. Książka obejmuje czas życia księżnej, z odwołaniem do wydarzeń wcześniejszych lub późniejszych, jeśli jest to istotne dla pełnego ukazania jej postaci. Niestety pozostało bardzo mało informacji źródłowych dotyczących życia i działań podejmowanych przez Gryfinę. Źródła oświetlają tylko niektóre okresy z jej życia, jak np. problemy w małżeństwie, czy jej postawę w czasie buntu możnych w 1285 r. Stosunkowo dużo wiadomości natomiast dotyczy działalności Gryfiny w posiadłości sądeckiej w okresie wdowieństwa oraz roli, jaką odgrywała w realizacji zamierzeń politycznych króla czeskiego Wacława II. Wydarzenia z życia księżnej, o których wiadomo mniej, warto spróbować przybliżyć bądź naszkicować poprzez przedstawienie szerszego kontekstu, czy też naświetlenie ogólnej sytuacji politycznej w omawianym czasie, zwłaszcza w zakresie zdarzeń i okoliczności potencjalnie wpływających na losy Gryfiny. (fragment Wstępu)

W powszechnej świadomości historycznej Konrad Mazowiecki zapisał się jako książę, który sprowadził zakon krzyżacki na ziemie polskie w 1226 r. Jednak warto pamiętać, że Konrad Mazowiecki był w swoich czasach jednym z głównych graczy politycznych na ziemiach polskich. Władał wraz z synami Mazowszem, Kujawami, ziemią łęczycko-sieradzką, przejściowo także ziemią sandomierską i krakowską, na krótki czas stając się władcą około połowy ziem polskich. Konrad Mazowiecki zapewne czuł się spadkobiercą swojego ojca Kazimierza Sprawiedliwego, który rządził ziemią krakowską i sandomierską, sieradzką i łęczycką oraz Mazowszem, a któremu to właśnie podlegał książę pomorski oraz nominalnie za princepsa uznawali go inni Piastowie. Po śmierci Leszka Białego w 1227 r. Konrad Mazowiecki dążył do odbudowania takiej struktury terytorialnej, jaka funkcjonowała jeszcze za życia jego ojca, a nominalnie także brata, Leszka Białego, z Krakowem jako centrum państwa. Całe jego życie skupiało się wokół walk i wypraw wojennych. Kiedy przyjrzymy się jego aktywności, szczególnie właśnie może zadziwiać żelazna konsekwencja Konrada Mazowieckiego w dążeniu do opanowania Małopolski z Krakowem, jako nominalną stolicą ziem polskich. Jego walki o Kraków można podzielić na kilka faz. W czasie tych walk doszło do oblężenia grodów, np. Kalisza, miało również miejsce kilka bitew – np. pod Skałą, Międzyborzem, Suchodołem czy Zaryszowem (Jaroszynem). Celem niniejszej pracy jest zaprezentowanie etapów, jakie następowały w okresie walk o Kraków w latach 1227-1247, a także przedstawienie przebiegu głównych bitew oraz tego, jak wyglądała taktyka stosowana przez Konrada Mazowieckiego oraz jego oponentów... Agnieszka Teterycz-Puzio (1971), dr hab. prof. Akademii Pomorskiej w Słupsku, na której to uczelni wykłada historię. Autorka licznych artykułów, kilku biografii polskich władców średniowiecznych (Henryka Sandomierskiego, Konrada I Mazowieckiego, Bolesława I mazowieckiego) oraz książek: Geneza województwa sandomierskiego. Terytorium i miejsce w strukturze państwa polskiego w średniowieczu; Na rozstajnych drogach. Mazowsze a Małopolska w latach 1138–1313; Piastowskie księżne regentki. O utrzymanie władzy dla synów (koniec XII – początek XIV w.); Polscy krzyżowcy; Zamachy na Piastów i Dwie bitwy. Mozgawa 13 IX 1195 – Zawichost 19 VI 1205.