Teterycz-Puzio Agnieszka Libros

Czy w okresie średniowiecza kobiety miały niewielkie prawa w świecie, w którym rządzili mężczyźni? Tego typu opinie wpisują się w ogólny schemat myślenia o średniowieczu. Celem książki jest weryfikacja podobnych sądów poprzez zaprezentowanie, w jakim stopniu w świetle obowiązującego prawa na ziemiach polskich w średniowieczu powszechne było przejmowanie rządów przez księżne wdowy po panujących władcach piastowskich w stosunku do ich małoletnich synów. Zamiarem Autorki było przedstawienie dwunastu sylwetek księżnych piastowskich oraz przeprowadzenie analizy zakresu sprawowanej przez nie władzy jako opiekunek małoletnich następców tronu i zarządczyń księstw. W pracy jako księżne regentki zaprezentowane zostały: Helena, żona Kazimierza Sprawiedliwego; jej synowa Grzymisława, żona Leszka Białego; Jadwiga, żona Władysława Odonica; Anna, żona Henryka Pobożnego, Wiola, żona Kazimierza opolskiego; Perejasława, wdowa po Siemowicie mazowieckim; Eufrozyna , wdowa po Kazimierzu kujawskim czy Salomea, wdowa po Siemomyśle inowrocławskim, a także sprawująca regencję już w okresie jednoczenia ziem polskich przez Władysława Łokietka jego bratowa Anastazja, wdowa po Siemowicie dobrzyńskim. Dla pełniejszego ukazania problematyki rządów regencyjnych czyli opiekuńczych matek małoletnich władców na ziemiach polskich zasygnalizowano także rządy księżnych pomorskich za względu na piastowski rodowód Anastazji, córki Mieszka III Starego, a matki Bogusława II i Kazimierza II, po których śmierci władzę wykonywały ich żony; Mirosława orz Ingarda. Wymienionym księżnym poświęcono osobne rozdziały lub podrozdziały książki, ale nie są to jedyne postaci kobiet wykonujących władzę, przytoczone w publikacji.

Celem pracy jest ukazanie postaci księżnej sieradzkiej, a następnie krakowsko- sandomierskiej Gryfiny, pochodzącej po kądzieli z węgierskiego rodu Arpadów, wnuczki Beli IV, zaś po mieczu wywodzącej się z rodu księcia ruskiego Rościsława Michajłowicza. Siostrą Gryfiny była Kunegunda, królowa Czech, żona władcy czeskiego Przemysła Ottokara II. Dwie ciotki Gryfiny, Kinga (Kunegunda) i Jolenta Helena, podobnie jak ona trafiły na dwory piastowskie, pierwsza jako żona Bolesława Wstydliwego, druga wyszła za mąż za Bolesława Pobożnego. Jej siostrzenica, Kunegunda, została księżną mazowiecką, jako żona Bolesława II. Gryfina była kobietą ambitną. Wprawdzie jej małżeństwo trudno określić słowami szczęśliwe i udane, ale mogła mieć wpływ na postępowanie swojego męża, być może dzięki jej uporowi został on księciem krakowskim po śmierci Bolesława Wstydliwego. Wspierała go w trudnych momentach jego rządów w Krakowie (bunt możnych, najazd mongolski). Warto też pamiętać o roli, jaką odegrała po śmierci męża, kiedy rozpoczęły się walki o tron krakowski. Księżna otwarcie wsparła swego siostrzeńca Wacława II w dążeniu do opanowania Krakowa. W zamian zyskała jego wsparcie jako „pani sądecka”. Pod jej opieką znalazła się też przyszła żona Wacława II, a córka króla polskiego Przemysła II – Ryksa Elżbieta. Książka obejmuje czas życia księżnej, z odwołaniem do wydarzeń wcześniejszych lub późniejszych, jeśli jest to istotne dla pełnego ukazania jej postaci. Niestety pozostało bardzo mało informacji źródłowych dotyczących życia i działań podejmowanych przez Gryfinę. Źródła oświetlają tylko niektóre okresy z jej życia, jak np. problemy w małżeństwie, czy jej postawę w czasie buntu możnych w 1285 r. Stosunkowo dużo wiadomości natomiast dotyczy działalności Gryfiny w posiadłości sądeckiej w okresie wdowieństwa oraz roli, jaką odgrywała w realizacji zamierzeń politycznych króla czeskiego Wacława II. Wydarzenia z życia księżnej, o których wiadomo mniej, warto spróbować przybliżyć bądź naszkicować poprzez przedstawienie szerszego kontekstu, czy też naświetlenie ogólnej sytuacji politycznej w omawianym czasie, zwłaszcza w zakresie zdarzeń i okoliczności potencjalnie wpływających na losy Gryfiny. (fragment Wstępu)

W powszechnej świadomości historycznej Konrad Mazowiecki zapisał się jako książę, który sprowadził zakon krzyżacki na ziemie polskie w 1226 r. Jednak warto pamiętać, że Konrad Mazowiecki był w swoich czasach jednym z głównych graczy politycznych na ziemiach polskich. Władał wraz z synami Mazowszem, Kujawami, ziemią łęczycko-sieradzką, przejściowo także ziemią sandomierską i krakowską, na krótki czas stając się władcą około połowy ziem polskich. Konrad Mazowiecki zapewne czuł się spadkobiercą swojego ojca Kazimierza Sprawiedliwego, który rządził ziemią krakowską i sandomierską, sieradzką i łęczycką oraz Mazowszem, a któremu to właśnie podlegał książę pomorski oraz nominalnie za princepsa uznawali go inni Piastowie. Po śmierci Leszka Białego w 1227 r. Konrad Mazowiecki dążył do odbudowania takiej struktury terytorialnej, jaka funkcjonowała jeszcze za życia jego ojca, a nominalnie także brata, Leszka Białego, z Krakowem jako centrum państwa. Całe jego życie skupiało się wokół walk i wypraw wojennych. Kiedy przyjrzymy się jego aktywności, szczególnie właśnie może zadziwiać żelazna konsekwencja Konrada Mazowieckiego w dążeniu do opanowania Małopolski z Krakowem, jako nominalną stolicą ziem polskich. Jego walki o Kraków można podzielić na kilka faz. W czasie tych walk doszło do oblężenia grodów, np. Kalisza, miało również miejsce kilka bitew – np. pod Skałą, Międzyborzem, Suchodołem czy Zaryszowem (Jaroszynem). Celem niniejszej pracy jest zaprezentowanie etapów, jakie następowały w okresie walk o Kraków w latach 1227-1247, a także przedstawienie przebiegu głównych bitew oraz tego, jak wyglądała taktyka stosowana przez Konrada Mazowieckiego oraz jego oponentów... Agnieszka Teterycz-Puzio (1971), dr hab. prof. Akademii Pomorskiej w Słupsku, na której to uczelni wykłada historię. Autorka licznych artykułów, kilku biografii polskich władców średniowiecznych (Henryka Sandomierskiego, Konrada I Mazowieckiego, Bolesława I mazowieckiego) oraz książek: Geneza województwa sandomierskiego. Terytorium i miejsce w strukturze państwa polskiego w średniowieczu; Na rozstajnych drogach. Mazowsze a Małopolska w latach 1138–1313; Piastowskie księżne regentki. O utrzymanie władzy dla synów (koniec XII – początek XIV w.); Polscy krzyżowcy; Zamachy na Piastów i Dwie bitwy. Mozgawa 13 IX 1195 – Zawichost 19 VI 1205.

Książę Konrad, syn Kazimierza Sprawiedliwego, wnuk Bolesława Krzywoustego, powszechnie znany z przydomkiem Mazowiecki, ma złą opinię w historiografii, jako książę, który sprowadził na polskie ziemie Zakon Krzyżacki. Źródła jednak, z zależności od miejsca ich powstania, dają dwa sprzeczne ze sobą obrazy Konrada I Mazowieckiego, jako wielkiego, sławnego, chrześcijańskiego władcy, albo księcia tyrana i okrutnika. Działalność Konrada Mazowieckiego bez wątpienia miała wpływ na losy państwa polskiego. W książce podjęto próbę weryfikacji czarnej legendy tego księcia, poprzez przyjrzenie się jego działalności, ukazanie jego osobowości, stosunku do rodziny, sojuszników i współpracowników. Niewątpliwie Konrad Mazowiecki to jedna z barwniejszych postaci polskiego średniowiecza – władca wyrazisty i kontrowersyjny.

W� epoce średniowiecza Polacy,� tak jak inni Europejczycy,� wędrowali do Ziemi Świętej� jako waleczni krzyżowcy lub pobożni pielgrzymi . Te elementy wypraw wzajemnie się przeplatały. Motywacje podjęcia tak dalekich eskapad były r�żne: od religijnych poprzez chęć przeżycia przygody, wypełnienie zobowiązań sojuszniczych a nawet żal� po złamanym sercu? Polacy wracali odmienieni, o czym świadczą świadectwa ich energicznych działań:� nowe fundacje, budowle i instytucje.Podr�żowali polscy władcy, dygnitarze, a także� bogatsi rycerze a nawet mieszczanie. Wśr�d� krzyżowc�w i pątnik�w widzimy tak znane postaci, jak: Henryk Sandomierski, Bogusław X Pomorski czy Jan Długosz.Jednak wyprawy krzyżowe na Bliski Wsch�d nie rozbudzały w Polsce aż tak wielkich namiętności, jak to było w przypadku naszych sąsiad�w Czech�w czy nawet� Skandynaw�w. Co było tego przyczyną?Autorka� zbiera wszystkie możliwe informacje na ten temat i pr�buje odpowiedzieć na to pytanie. Z książki dowiemy się� nie tylko kto, kiedy i dlaczego, ale przede wszystkim poznamy �wczesne ceny, środki lokomocji, szlaki i relacje ze spotkań z obcymi. Zasłona niewiedzy o krucjatach Polak�w została odsłonięta!

Czy w okresie średniowiecza kobiety miały niewielkie prawa w świecie, w którym rządzili mężczyźni? Tego typu opinie wpisują się w ogólny schemat myślenia o średniowieczu. Celem książki jest weryfikacja podobnych sądów poprzez zaprezentowanie, w jakim stopniu w świetle obowiązującego prawa na ziemiach polskich w średniowieczu powszechne było przejmowanie rządów przez księżne wdowy po panujących władcach piastowskich w stosunku do ich małoletnich synów. Zamiarem Autorki było przedstawienie dwunastu sylwetek księżnych piastowskich oraz przeprowadzenie analizy zakresu sprawowanej przez nie władzy jako opiekunek małoletnich następców tronu i zarządczyń księstw. W pracy jako księżne regentki zaprezentowane zostały: Helena, żona Kazimierza Sprawiedliwego; jej synowa Grzymisława, żona Leszka Białego; Jadwiga, żona Władysława Odonica; Anna, żona Henryka Pobożnego, Wiola, żona Kazimierza opolskiego; Perejasława, wdowa po Siemowicie mazowieckim; Eufrozyna , wdowa po Kazimierzu kujawskim czy Salomea, wdowa po Siemomyśle inowrocławskim, a także sprawująca regencję już w okresie jednoczenia ziem polskich przez Władysława Łokietka jego bratowa Anastazja, wdowa po Siemowicie dobrzyńskim. Dla pełniejszego ukazania problematyki rządów regencyjnych czyli opiekuńczych matek małoletnich władców na ziemiach polskich zasygnalizowano także rządy księżnych pomorskich za względu na piastowski rodowód Anastazji, córki Mieszka III Starego, a matki Bogusława II i Kazimierza II, po których śmierci władzę wykonywały ich żony; Mirosława orz Ingarda. Wymienionym księżnym poświęcono osobne rozdziały lub podrozdziały książki, ale nie są to jedyne postaci kobiet wykonujących władzę, przytoczone w publikacji.

Bolesława II dzieciństwo i czasy młodzieńcze W walce z bratem Konradem II Rywalizacja o tron krakowski - w drodze ku zgodzie miedzy książętami mazowieckimi Działalność polityczna Bolesława II księcia całego Mazowsza w latach 1294-1313 Otoczenia Bolesława II. Współpracownicy i urzędnicy księcia Gospodarskie porządki - Mazowsze pod panowaniem Bolesława II