„Hanulka Jozy” zamyka cykl opowiadań Květy Legátovej pt. „Żelary”, który przyniósł autorce – w wieku 82 lat – miano literackiego odkrycia, został uhonorowany najważniejszymi czeskimi nagrodami i przez dwa lata nie opuszczał list bestsellerów. Wydarzenia z życia mieszkańców Żelar – zapadłej wioski leżącej w pogranicznych górach – są tu tłem dla historii młodej lekarki Eliszki, która w miejscu zapomnianym przez świat ukrywa się przed gestapo. Aby zatrzeć za sobą ślady, musi wyjść za mąż za miejscowego górala i stać się Hanulką. Delikatna, wychowana w mieście dziewczyna początkowo traktuje wiejskie życie jako tymczasową konieczność, lecz nieoczekiwanie dla niej samej stopniowo wypełnia się ono uczuciem, przed którym Eliszka nie może się uchronić... Niepowtarzalny poetycko-dygresyjny styl, głęboka analiza psychologiczna i znakomity, klasyczny warsztat pisarski to charakterystyczne cechy prozy Legátovej, które decydują o wyjątkowości tej niebanalnej historii miłosnej. Na motywach noweli Hanulka Jozy Ondrej Trojan w 2003 roku nakręcił nominowany do Oscara film pt. „Żelary”.
