Periphyseon. Księga 2

Pierwsza forma (...) natury odnosi się do Boga, jako Przyczyny całej rzeczywistości, druga ? obejmuje sferę przyczyn prymordialnych wszystkich rzeczy, trzecia ? odkrywana jest w rzeczywistości materialnej opisanej podziałami, czasem i przestrzenią, a czwartą jest B�g pojęty, jako Kres wszelkiego stworzenia. (...) Tak pojęty czw�rpodział natury wyznacza, jak powiedziano, schemat kompozycyjny Periphyseonu: księga pierwsza pełni rolę swoistego wprowadzenia, przygotowującego narzędzia pojęciowe do dalszych analiz, księga druga dotyczy natury pierwszej, niestworzonej i stwarzającej, kt�rą jest B�g pojęty jako Przyczyna wszystkich rzeczy. Księga trzecia poświęcona jest analizom natury drugiej, stworzonej i stwarzającej, na kt�rą składa się sfera przyczyn prymordialnych. W księdze czwartej Eriugena przeprowadza analizy trzeciej formy natury, stworzonej i niestwarzającej, kt�ra obejmuje skutki przyczyn prymordialnych, czyli całość rzeczywistości stworzonej ujętej w stanie rozproszenia, opisanej r�żnymi podziałami. Księga piąta wreszcie traktuje przede wszystkim o doktrynie powrotu wszystkich rzeczy do ich źr�dła, kt�rym jest B�g pojęty jako cel całego stworzenia, czyli jako natura niestworzona i niestwarzająca. (fragment Wstępu do Księgi drugiej).